Język Hopi, używany przez Indian Hopi, ma jedno słowo opisujące trzy różne rzeczy. To samo słowo oznacza owada, pilota i samolot. Dlatego jeśli użytkownik Hopi zobaczy owada latającego w pobliżu pilota stojącego obok samolotu, twierdzi, że trzy razy widział to samo, podczas gdy użytkownik angielskiego użyłby trzech różnych słów.

Względność językowa

Różne języki mogą mieć różne subtelnie wpływy na nasz sposób myślenia i postrzegania. Zjawisko to jest znane jako względność językowa (linguistic relativity).

W jednym z artykułów czasopisma „Cognition” pracownicy Max Planck Institute wskazują, że nawet gdy nie mówimy, gramatyka naszego języka ojczystego może wpływać na sposób, w jaki postrzegamy ruch.

Języki różnią się sposobem opisywania ruchu. Gramatyka języka angielskiego w równym stopniu zwraca uwagę na trajektorię ruchu i punkt końcowy ruchu (np. A woman is walking along the road/towards a building). Natomiast język niemiecki podkreśla punkty końcowe ( „A woman walks to a building”). Naukowcy wykorzystali elektroencefalografię (EEG), aby sprawdzić, czy wzorce gramatyczne mogą wpływać na sposób, w jaki ludzie postrzegają ruch.

Naukowcy zmierzyli stopień, w jakim osoby niemieckojęzyczne i anglojęzyczne zwracały uwagę na trajektorię i punkt końcowy ruchu w zadaniu, którego nie musieli mówić. Uczestnikom przedstawiono krótkie animacje kropki poruszającej się po trajektorii w kierunku kształtu geometrycznego (punktu końcowego), a następnie zdjęcie ilustrujące to zdarzenie. Co ciekawe sposób animacji z obrazem został dopasowany w różny sposób. Czasem punkt końcowy pokazany na animacji i zdjęciu miał ten sam kształt, czasem miały takie same trajektorie, a czasem oba elementy były take same. Umożliwiło to sprawdzenie, czy osoby posługujące się różnymi językami reagowały inaczej na te dopasowania. Do tego wykorzystano EEG i zbadano bioelektryczną czynność mózgu.

Badania pokazały iż użytkownicy języka niemieckiego poświęcili więcej uwagi punktom końcowym niż anglojęzyczni. Jest to zgodnie z gramatycznymi wzorcami ich języka. Wcześniejsze tezy sugerowały, że efekty względności językowej mogą wystąpić tylko wtedy, gdy ludzie mówią cicho lub dopiero planują mówienie. Przeprowadzono też drugi eksperyment, w którym wykazano, że jest to mało prawdopodobne.

Okazało się zatem, że względność językowa wchodzi nawet w kwestie niewerbalnej percepcji ruchu. Tak więc, nawet w kontekście niewerbalnym, właściwości gramatyczne języka wpływają na sposób, w jaki ludzie postrzegają ruch.

W następnej części naszego cyklu, zagłębimy się w fascynujący świat ekolingwistytki i pojedziemy do Afryki.